• library@tsu.ge
  • ორშაბათი-პარასკევი, 9:00 -18:00

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ეკონომიკური ურთიერთობანი დიდ ბრიტანეთთან

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ეკონომიკური ურთიერთობანი დიდ ბრიტანეთთან. საქართველოს ეკონომიკურ ურ­თი­ერთიერთობებს დიდ ბრიტა­ნე­თ­თან საფუძველი ჩა­ე­ყარა I მსოფლიო ომის დასრულებისთანავე. ინ­გლისის ჯა­რის საქართველოში შემოსვლის შემდეგ, 1919 წ. 15 თებერ­ვა­ლს შედგა საუბარი მათ სარდალ უოკერს და ნ. ჟორდანიას შო­რის. კითხვაზე, თუ რა და­ხმა­რე­ბას უნდა მო­­ელოდეს საქართველო ბრიტა­ნე­თი­საგან, უო­­კერმა ასე უპასუხა: „მი­ვა­ქციე ყუ­რა­დ­­ღება თქვენი რესპუბლიკის ფი­ნა­­­ნ­სურ მდგომარეობას, მაგრამ ვინა­ი­დან იგი მჭი­­­დ­როდაა დაკავშირებული რკი­ნი­­გ­ზის საქმესთან, ინგლისი ვერ და­ა­ფინანსებს ქვე­ყ­ნებს, სადაც ეს საქმე უზ­რუ­ნ­ვე­­ლ­ყოფილი არ იქნება. რაც შეეხება კე­რძო კაპი­ტა­­ლის მოდენას, თქვენში არსე­ბუ­ლი სოციალიზაციის პირობებში მო­კავშირეთა კა­პი­ტალი აქ ვერ მოვა“. ნ. ჟო­რ­და­ნი­ამ აღნიშნა, რომ საქართველოში არ ხდებოდა სა­მრეწველო და სავაჭრო საწა­რ­მოთა სოციალიზაცია, რაზედაც უო­კე­რმა ეჭვი გა­მო­­თქვა. ჟორდანიამ უპასუხა: „ეს რომ ასე არ იყოს, ჩვენ ბოლ­შე­ვი­კები ვიქ­ნე­ბო­დითო“. 4 სექტემბერს ე. გეგეჭკორმაც განუ­ც­ხა­და ბრიტანეთის წარმომადგენელს ო. უორდროპს: „სა­ქა­რთველოს მთავ­რო­ბას შე­გნებული აქვს, რომ ის უნდა ეყ­რ­დ­ნობოდეს რომელიმე მტკიცე სახე­ლ­მ­წიფოს ორ­განიზმს და ამ შეგნებამ გვი­კა­რ­ნახა გარკვეული ორიენტაცია ინგ­ლი­ს­ზე... სა­ქა­რ­თველო თხოვს დახმარებას ინგლისს და სურს იცოდეს, რას მოი­სუ­რვებს ინგ­ლი­სი სანაცვლოდ“. ინგლისელებმა საქარ­თ­ვე­ლოს რკინიგ­ზა­ზე კონტროლი დაა­წე­სეს და ბა­თ­უ­­მის ოლქი საკუთარ სა­გე­ნე­რალ-გუბერნა­ტო­რ­ოდ აქციეს, რამაც ქართველობა მათ წი­ნააღ­მ­დეგ განაწყო.

მა­­რთალია, ბრიტანეთის ხელისუფლების დაინტერესება საქართ­ვე­ლოს ბუ­ნე­ბ­რი­ვი რესურსებით, სტრატეგიული სახმელეთო თუ საზღვაო სატ­რა­ნ­­ს­პორტო კო­­მუ­ნიკაციებით და ა. შ. დიდი იყო, მაგრამ მნიშვნელოვანმა მიზე­ზე­ბ­მა ის აი­ძუ­­ლა, რომ ეკონომიკურ მისწრაფებათა პრაქტიკულ განხორციელებაზე უარი ეთ­ქვა. იმხანად, ბრიტანეთის მთავრობა დაკავებული იყო მსოფლიო ომის შემდ­გო­მი მოწყობისა და საკუთარი ეკონომიკური მდგომარეობის განმტკიცების კარ­დი­ნა­ლუ­რი საკითხებით. მისი ყურადღება და ფინანსური შესაძლებლობები მიმა­რ­თული იყო „რუსეთის საკითხის“ მოწესრიგებისაკენ. ამ ფუნდამენტური სა­კით­ხების გვერდით „საქართველოს საკითხი“ აქტუალობას კარგავდა. ამის მიუხე­და­ვად, საქართველოს მთავრობა შეეცადა, რომ დასავლეთ ევროპის სა­ხე­ლ­მ­წი­ფო­ებ­ში და მათ შორის დიდ ბრიტანეთში მოეპოვებინა კრე­დი­ტი ეკონო­მი­კური მდგო­მა­­რე­ო­ბის გამოსწორების მიზნით. 1920 წ. მარტში სა­ქა­რ­თ­ვე­ლოდან გა­გ­ზავნილმა სა­მთა­ვ­რობო მისიამ, რომლის შემადგენლობაშიც შე­დიოდნენ: კ. კან­დე­ლაკი (ხელ­მ­ძღვა­ნელი), ფ. გოგიჩაიშვილი (სახელმწიფო კონ­ტ­­რო­­ლიორი), ნ. ნი­კო­ლაძე, ზ. ავა­­ლიშ­ვი­ლი და მ. სუმბათაშვილი, ევ­რო­პაში დიდხანს დაჰყო. მათ მიერ გაფორ­მე­ბულ ხელშეკრულებებს შორის გან­საკუთრებით მნიშვ­ნე­ლოვანი იყო დიდი ბრი­ტანეთის საგარეო ვაჭრობის ბანკთან დადებული ხელშეკრულება მოკლევა­დი­ა­ნი (5-წლიანი) სე­ს­ხის თაობაზე, რომ­ლის თანახ­მა­დაც სა­ქა­რთ­ვე­ლოს ნაღდ ანგა­რი­შზე უნდა გადა­ს­ცემოდა კრედიტი 1,5 მილიონი გი­რ­ვა­ნ­ქა სტე­რ­­ლი­ნგის ოდე­ნო­ბით. ამ თანხით, რო­მე­ლიც იმხანად 27 მი­ლიარდ ქართულ მანეთს შე­­ად­­გე­ნ­და, შე­სა­ძ­ლე­ბელი იყო საქართველოს ბონისა და ჩვენი ქვე­ყ­ნის წი­ლად და­ბე­ჭდი­ლი ამი­ე­რკა­ვკასიის კომისარიატის ბონის აბ­სო­ლუტური რაოდე­ნო­ბის გა­მო­ს­ყიდვა და პლუს და­ფა­რვა 1 წლის სახელმწიფო ბი­უჯეტისა, რომე­ლიც 1920-1921 წლის ხარ­ჯ­თაღრი­ც­ხ­ვის პროექ­ტით - 8 მი­ლიარდ 552 მილიონ ქართულ მანეთს უდრიდა. ცნობას ამ ხელ­შე­კრულების დადების შესახებ ქართული ვალუტის კურსის გამყარება მოჰყვა. გირვანქა სტერლინგის ღირებულება 1920 წ. ბო­ლ­ოს შეად­გე­ნ­და 18,000 ქართულ მანეთს, 1921 წ. დამდეგს კი მი­სი ფასი 11,000 მანეთამდე დაეცა. სა­ბოლოოდ, ამ ხელშეკრულების რეა­ლიზა­ცი­ას ხელი შე­უშალა საბჭოთა რუ­სე­თის მი­ერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპაციამ.

Publish modules to the "offcanvs" position.

Free Joomla! templates by Engine Templates